سنگ کلیه چیست؛ چه علائمی دارد و چگونه درمان می شود

سنگ‌های کلیه رسوبات شکل گرفته در کلیه ها یا دستگاه ادراری هستند که اغلب به دلیل بالا رفتن غلظت املاح بدن که وارد کلیه می شود و افزایش نمک در ادرار به وجود می‌آیند. ایجاد این سنگ ها دلایل مختلفی دارد و خود این سنگ ها نیز بسته به مواد تشکیل دهنده دارای انواع مختلفی هستند.

انواع سنگ کلیه ممکن است در هر جای دستگاه ادراری از کلیه تا مثانه تشکیل شوند و در صورت حرکت در بخش های مختلف، ایجاد دردهای شدید نمایند. اما در صورت شناسایی به موقع و شروع روند درمان، اغلب این سنگ ها آسیب جدی به همراه نخواهند داشت. اگر کسی به دلایل گوناگونی مثل عوامل ژنتیکی یا مشکلات داخلی در دفع املاح، در معرض خطر تولید سنگ‌های کلیوی باشد، پزشک متخصص اورولوژی یا متخصص داخلی می‌تواند برای پیشگیری از سنگ کلیه به او کمک کند.

آشنایی با انواع سنگ کلیه و عوامل تشکیل آنها

عوامل ایجاد سنگ کلیه در بدن انسان

گزینه ها و علل مختلفی باعث به تشکیل سنگ کلیه در بدن انسان می شود که از مهمترین این علل میتوان به موارد زیر اشاره کرد.

• • حجم ادرار پایین و در نتیجه افزایش غلظت ادرار
• • رژیم غذایی و سبک زندگی
• • بعضی مشکلات روده
• • چاقی و اضافه وزن
• • ابتلا به بعضی از بیماری‌ها
• • مصرف بعضی از انواع از دارو
• • سابقه خانوادگی و ژنتیکی

اما سنگ های کلیوی دارای انواع مختلفی هستند که برای ایجاد هر کدام ازآنها میتوان دلایل مختلفی ذکر کرد و برای پیشگیری از تشکیل سنگ، در صورت امکان اقدام به رفع این موارد نمود.

سنگ های کلسیمی

از شایع ترین سنگ های کلیوی در مناطق مختلف میتوان به سنگ های کلسیمی اشاره کرد که عوامل مختلفی باعث ایجاد آنها می شود:

• هیپرکلسیوری یا دفع کلسیم در ادرار بیش از ٤ میلی گرم به ازاء هر کیلوگرم وزن بدن در طی ٢٤ ساعت که طبق آزمایشات مختلف اثبات می گردد
• افزایش دفع کلسیم ادراری به دلیل مصرف خودسرانه و مداوم ویتامین دی
• مصرف کورتون برای کنترل و درمان بیماری های خاص بویژه بیماری های خود ایمنی
• افزایش دفع اگزالات ادراری
• کمبود سیترات در ادرار فرد
• پایین بودن pH ادرار یا اسیدی شدن ادرار

سنگ اسید اوریک

عامل اصلی ایجاد سنگ اسید اوریکی در کلیه ها، کاهش pH ادرار و اسیدی شدن آن است. از دلایل مختلف ایجاد ادرار اسیدی می توان به

• چاقی و اضافه وزن
• بیماری‌های متابولیکی افزایش دهنده اوره خون
• بیماری های بدخیم خونی
• داروهای افزایش دهنده سطح اسید اوریک خون
• کمبود حجم ادرار

اشاره کرد و جهت کنترل یا رفع این موارد با مشورت پزشک متخصص اقدام نمود.

سنگ سیستئینی

عمده ترین دلیل افزایش سیستئین ادرار و تشکیل سنگ های سیستئینی در کلیه و دستگاه ادراری، توارث و انتقال ژنتیکی است. در این مورد نیز اسیدی شدن ادرار و افزایش غلظت ادرار با توجه به کاهش دفع از عوامل اصلی ایجاد سنگ هستند.

سنگ های عفونی

سنگ های عفونی چیزی بین پنج تا پانزده درصد سنگ های کلیوی ایجاد شده را تشکیل می دهند و در بیشتر موارد از منیزیم، آمونیوم و فسفات تشکیل شده اند. عفونت ادراری اصلی ترین عامل تولید این سنگها در بدن است و به دلیل بالاتر بودن احتمال عفونت ادراری در خانم ها، احتمال تشکیل این نوع سنگ در خانم ها تقریبا دو برابر آقایان است.

از دیگر عوامل موثر در ایجاد این سنگها می توان به موارد زیر اشاره کرد.

• بالارفتن سن و پیری
• نارس بودن نوزاد هنگام تولد
• اختلال مجاری ادراری در کودکان
• وجود انسداد در سیستم ادراری
• ابتلا به دیابت و بیماری قند
• ناهنجاری های نخاعی

علائم و نشانه های سنگ کلیه

سنگ های کلیه زمانی به بروز علائم منجر می شوند که وارد میزنای بین کلیه و مثانه گردند. در این زمان است که علائم و نشانه های ابتلا به سنگ کلیه خودرا نشان می دهند.

• احساس درد شدید و متناوب در پهلو و پشت، در قسمتی پایین‌تر از سطح دنده‌ها که در مواردی به سمت پایین شکم تیر می کشد
• احساس سوزش ادراری هنگام دفع
• تغییر رنگ ادرار به صورتی، قرمز یا قهوه‌ای
• بدبو شدن یا تیره شدن رنگ ادرار
• احساس تهوع و استفراغ
• احساس نیاز مداوم به دفع ادرار
• افزایش بیش از حد در تعداد دفع
• تب و لرز در صورتی که فرد مبتلا به عفونت ادراری باشد
• کم شدن حجم ادرار و افزایش غلظت آن

روش های تشخیصی و آزمایش سنگ کلیه

انجام آزمایش خون: انجام آزمایشات خون، جهت بررسی افزایش کلسیم و یا اسید اوریک در خون که توسط پزشک متخصص داخلی یا نوشته شده باشد.

انجام آزمایش ادرار: در صورت ابتلا به سنگ کلیه، آزمایش ادار بیست و چهار ساعته انجام می شود که نشان دهنده مقادیر موجود املاح در ادرار دفع شده است.

انجام تصویربرداری های پزشکی: انجام تست های تصویری مثل سی تی اسکن ها یا در مواردی رادیولوژی و انجام سونوگرافی توسط متخصصین با تجربه، هر نوع سنگی را که در دستگاه ادراری شما قرار داشته باشد، نشان می دهد.

آنالیز سنگ های دفع شده از بدن: هنگام ابتلا به سنگ کلیه، از شما خواسته می شود که در هنگام دفع ادرار به وسیله یک صافی، سنگ های دفع شده را جمع آوری نمایید. از این طریق برای انجام تست های آزمایشگاهی و تشخیص نوع سنگ استفاده می شود.

بیماری هایی که باعث ایجاد سنگ های کلیوی می شود

در ابتدای متن و از عوامل ایجاد سنگ های کلیوی، ابتلا به بعضی از بیماری‌ها را یکی از عوامل اصلی ابتلا برشمردیم. در اینجا سعی داریم به طور مختصر به برخی از این بیماری ها اشاره کنیم.

بیماری های ژنتیکی: یکی از بیماری های موجب سنگ کلیه که دلیل ژنتیکی دارد، گشاد شدن یا باز شدن بیش از حد لوله های کلیوی است که عارضه مادرزادی بوده و سبب ایجاد کیست در کلیه ها می گردد.

دیابت نوع ۲: ابتلا به این بیماری می تواند سبب اسیدی تر شدن ادرار و افزایش ph آن گردد از عوامل اصلی سنگ سازی در بدن است.

نقرس: ابتلا به نقرس که موجب تجمع اوریک اسید در خون و تشکیل بلورهای اوریکی در مفاصل و کلیه ها می گردد باعث ایجاد سنگ های کلیوی بزرگ و درناک می گردد.

پرکاری غده پاراتیروئید: غده های پاراتیروئید می توانند بیش از حد هورمون تولید کنند و سبب افزایش غیرعادی سطح کلسیم در خون و در نهایت ایجاد سنگ های کلسیمی در بدن شوند.

اسیدوز توبولی کلیه: ابتلا به این مشکل کلیوی سبب جمع شدن بیش از حد اسید در بدن شده و در نهایت باعث افزایش ph و اسیدی شدن ادرار می گردد.

چنانچه ساکن استان البرز و شهر کرج هستید و به هر کدام از بیماری های ذکر شده در بالا متبلا شده اید و یا علائمی مشابه آنها را دارید می توانید از طریق نوبت دهی آنلاین و یا تلفن 02632731306 به دریافت نوبت از خانم دکتر محبوبه آقاجانی، پزشک متخصص داخلی در هفت تیر کرج اقدام کنید.

راه های پیشگیری از سنگ کلیه

پزشکان و متخصصان جهت پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه و تشکیل سنگ های کلیوی موراد مختلفی را ذکر می کنند که در بسیاری موارد شامل تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی می گردد.

• افزایش نوشیدن آب در طی شبانه روز که انسان احساس تشنگی نداشته باشد به صورتیکه، ادرار بی‌رنگ بوده یا به رنگ زرد روشن باشد. این افزایش نوشیدن آب در فصول گرم سال اهمیت بیشتری پیدا می کند.
• عدم مصرف غذاهای پر اگزالات مثل ریواس، چغندر، اسفناج، چای، شکلات و محصولات فراروی شده از سویا
• استفاده کمتر و کنترل شده از نمک و پروتئین حیوانی در رژیم غذایی
• احتیاط در مصرف مکمل های غذایی شامل کلسیم
  اما باید بدانیم که همواره، برای حفظ استحکامات استخوانی بدن نیازمند مصرف متعادل مواد خوراکی حاوی کلسیم خواهیم بود.
• استفاده از داروهای کنترل کننده املاح و به ویژه کلسیم در بدن و کاهش آنها در ادرار